روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران و فرانسه (3) 1384 ـ 1357 ایران - خلیج فارس - خاورمیانه - فرانسه

روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران و فرانسه (3) 1384 ـ 1357

ایران - خلیج فارس - خاورمیانه - فرانسه

با توجه به دیدگاه کانتوری و اشپیگل منطقه خاورمیانه و به ویژه منطقه خلیج فارس سطحی از تحلیل رفتارهای دو جانبه ایران و فرانسه را تشکیل می دهد که متغیرهای بر آمده از آن به شدت در روابط دو جانبه موثر بوده اند. این منطقه همواره مورد توجه قدرت های خارجی بوده است و این امر بر روابط ایران با سایر کشورها از جمله فرانسه تاثیر گذار است. 

سطح دیگر متغیرهای تاثیرگذار بر روابط دو جانبه ایران و فرانسه را باید به سطح کشوری به ویژه منافع ملی نیازها و امتیازهای ذهنی سیاست گذاران دو کشور دانست. در این سطح از تغییر و تحول نیازهای ملی شرایط محیط داخلی و محیط ذهنی سیاست گزاران می تواند نقش تعیین کننده ای را در جهت گیری های دو جانبه و نوع تعاملات دو کشور داشته باشد. 

روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران و فرانسه (2) 1384 ـ 1357 محیط بین المللی و منطقه ای

روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران و فرانسه (2) 1384 ـ 1357

محیط بین المللی و منطقه ای

شرایط محیط بین الملل که شرایط سیستمی نامیده می شود از طریق ایجاد فرصت ها و محدودیت ها بر رفتار و سیاست خارجی دولت ها تاثیر می گذارد. در نتیجه برای فهم سیاست خارجی دولت ها به ویژه کشورهای در حال توسعه باید به سه عامل محدودیت ها فرصت ها و فشارها توجه نمود. بنابراین برای فهم روابط خارجی ایران و فرانسه باید محیط سیستمی بین المللی محیط منطقه ای و محیط ذهنی سیاست گذاران دو کشور را مورد مطالعه و بررسی قرار داد.. 

....  زمانی که یک نظام بین الملل جای نظام دیگر را می گیرد می توان الگوهای جدید همکاری و منازعه را انتظار داشت. پایان نظام دو قطبی و جنگ سرد را می توان تغییر در نظام بین الملل و جایگزین یک نظام جدید و در نتیجه نوعی تغییر سیستمی قلمداد کرد..... 

سطح دیگر متغیرها مربوط به سطح منطقه ای است....هریک از نظام های تبعی منطقه ای پیوندهای مشترک قومی زبانی فرهنگی اجتماعی و تاریخی با یکدیگر دارند و گاه احساس همانندی و هویت آنها با  تلقی کشورهایی که خارج از این نظام تابعه هستند تشدید می شود.» حاشیه ای و قدرت مداخله گر قائل هستند از دیدگاه آنها : بخش مرکزی به قسمتی اطلاق می شود که توجه اصلی سیاست بین الملل در هر منطقه به آن معطوف است. بخش حاشیه ای شامل کشورهایی می شود که در سیاست منطقه ای داری نقش جانبی اند و بالاخره نظام {3} مداخله گر مسئول پرداختن به امور کشورهای خارجی است که مشارکت آنها در امور منطقه ای حائز اهمیت است

(ادامه دارد )

روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران و فرانسه 1384 ـ 1357

روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران و فرانسه 1384 ـ 1357

نویسنده: صدیقه حسینی

... در این مقاله تلاش شده روابط سیاسی ایران و فرانسه در فاصله سال های 1384 ـ 1357 با توجه به متغیرهای ساختاری نظام بین الملل محیط منطقه ای و ایستارهای ذهنی سیاست گذاران دو کشور مورد بررسی قرار گیرد. 

مقدمه 

... روابط خارجی ایران و فرانسه از سال 1357 تاکنون فراز و نشیب های زیادی را پشت سر گذاشته است. از یک سال قبل از پیروزی انقلاب اسلامی تا سال 1358 شاهد روابط دوستانه دو کشور هستیم. اما بعد از آن به دلیل جهت گیری های سیاست خارجی دو کشور روابط دو جانبه رو به تیرگی نهاد. در خلال جنگ بین ایران و عراق گرچه فرانسه در ابتدا اعلان بی طرفی کرد اما در ادامه جنگ به طور جدی از عراق حمایت کرد و امکانات زیادی را در اختیار این کشور قرار داد. بعد از اتمام جنگ و دوران بازسازی روابط دو کشور بهبود یافت اما هم چنان با موانع و چالش هایی مواجه بوده است. دوران تنش زدایی در سیاست خارجی ایران را می توان در گسترش روابط دو جانبه موثر دانست که علی رغم موانعی هم چنان ادامه دارد. 

در این مقاله درپی پاسخ به این سوال هستیم که : روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران و فرانسه پس از انقلاب اسلامی تا به امروز چه تغییراتی را طی نموده و علل آن چه بوده است در پاسخ به این سوال می توان گفت که : روابط ایران و فرانسه با پیروزی انقلاب اسلامی و جنگ ایران و عراق رو به تیرگی نهاد اما پس از اتمام جنگ و تحول در سیاست خارجی دو کشور روابط دو جانبه { تا تاریخ تحریر این مقاله } تا حدی بهبود یافته است. 

مباحث نظری 

یکی از عوامل مهم در رشته روابط بین الملل فهم عوامل تاثیرگذار بر رفتار خارجی دولت هاست..... برای فهم این موضوع تمایز و تشخیص میان سیاست خارجی دولت ها از یک سو و روابط بین الملل از طرف دیگر حائز اهمیت است. تحقیقات نشان می دهد که سیاست خارجی کشورها تحت تاثیر دو عامل عمده شکل می گیرند که عبارتند از : 

الف ) محیط ذهنی که همان ارزش ها و تصورات سیاست گذاران است. 

ب ) محیط عینی که خود شامل دو بخش محیط داخلی (شرایط داخلی کشور) و محیط بین المللی (محیط منطقه ای و محیط جهانی ) است. 

(ادامه دارد )

فرانسه در اقتصاد ایران قبل از انقلاب (4)

 فرانسه در اقتصاد ایران قبل از انقلاب (4)

بخش عظیمی از تولید الکتریسیته در ایران بعهده شرکت‌های فرانسوی، بویژه آلستوم - C.G.E بود: سدها و مراکز هیدروالکتریک، مراکز حرارتی سوخت و گاز، خطوط انتقال برق C.G.E در این زمینه فعالیتهای دیگری نیز در ایران انجام می‌داد که از آن جمله می‌توان به ساخت کارخانه مدار سکن* با سرمایه‌ خود ایرانی‌ها اشاره کرد («پارس سویچ»). تلویزیون ایران، که به شیوه S.E.C.A.M فرانسوی رنگی شده است. توسط شرکت فرانسوی تامسون - C.S.F، که از سالها قبل قراردادهایی را در زمینه رادیو و تلویزیون با ایران منعقد ساخته است، تجهیز شده است. در آغاز سال 1978 [//1357]، این شرکت سفارش جدیدی به مبلغ 300 میلیون فرانک برای ساخت شانزده فرستنده امواج کوتاه برای مرکز پخش امواج رادیویی در تهران دریافت کرد. اما تلفن همچنان در انحصار آمریکا و ژاپن قرار داشت. حضور فرانسویان در عرصه فعالیتهای صنعتی بسیار اندک بوده است و در سطح اجرای عملیات عظیم و گسترده در دو بخش، این حضور بیش از پیش کمرنگ شده است: سیمان نسوز و اتوموبیل. سنت گوبن پون اموسون از سال 1957 [//1336] و با سرمایه بنیاد پهلوی به تولید سیمان نسوز در ایران پرداخته است. امروزه یکی از زیرمجموعه‌های آن، ایرانست. در بسیاری از کارخانجات تولید شده و 50% بازار داخل را نیز بخود اختصاص داده است. در بخش اتوموبیل، نخستین شرکت سرمایه‌گذاری سیتروئن (سایپا: موسسه ایرانی تولید اتوموبیل)، که توسط رنو خریداری شد، به تولید و ساخت یکی از محصولات کوچک و ضعیف ژیان و رنو 5 (حدود 10000 رنو 5 در سال 1977 [//1356] تولید شدند) پرداخت که در برابر تولید 100000 خودرو توسط ایران ناسیونال و تحت لیسانس کرایسلر - G.B رقم بسیار ناچیزی محسوب می‌شد. در نوامبر سال 1977، [//1356] پژو با ایران ناسیونال قرارداد همکاری صنعتی امضاء کرد که براساس آن، ایران ناسیونال با استفاده از تکنیک و فن‌آوری پژو، به تولید سالانه 100000 دستگاه «305» در سال 1983 [//1362] می‌پرداخت (البته شرکت فرانسوی در بحث سرمایه‌گذاری شرکت نمی‌کرد). از آنجا که در این بین، پژو تمام سهام اروپایی کرایسلر را خریداری کرد، شرکت سوشو امروزه کنترل تقریبا تمام تولیدات اتوموبیل‌های ایرانی و نیز فروش مستقیم محصولات مونتاژ شده در فرانسه را بعهده دارد. اتاق صنعت و بازرگانی پاریس (که SUP. deCO. H.E.C, C.E.S.A و غیره تحت نظارت آن قرار دارند) و بنیاد ملی مطالعات شیوه اداره موسسات ("Institut of Maragerent studies") مبادرت ورزیدند که در آن مدیران آینده مؤسسات ایرانی توسط استادان فرانسوی و ایرانی تعلیم داده می‌شدند. با این وجود، فرانسه در بخش صنایع سنگین در ایران، حضور گسترده و مستقیمی نداشته است فولاد، مکانیک (که آلمانی‌ها در آن بسیار فعال بودند) و پتروشیمی (ژاپنی‌ها)، پاورقی: 1- 3/4 میلیارد فرانک بنا به آمار کشور فرانسه. 2- 80 میلیون دلار بنا به اظهار بانک فرانسه. *- وسیله‌ای است که قطع‌کننده جریان برق به هنگام نوسان شدید است.

فرانسه در اقتصاد ایران قبل از انقلاب (3)

 

فرانسه در اقتصاد ایران قبل از انقلاب (3)

خرید فرانسه در سال 1977 [//1356] 10 میلیون تن نفت از کشور ایران را شامل می‌شد و این رقمی بود که در مقایسه با سالهای 1976 [//1355] و 1975 [//1354] کاهش یافته بود. فرانسه سه برابر بیشتر از کشور عربستان سعودی و بیش از آنهم از کشور عراق نفت خریداری می‌کرد. با این وجود، ایران نخستین بازار خرید محصولات فرانسوی در منطقه محسوب می‌شد این تناقضات را بدین‌گونه می‌توان تعبیر و تفسیر کرد که فرانسه برای خرید نفت از منطقه، خود رأسا اقدام نمی‌کند بلکه آن را از شرکت‌های چند ملیتی، که برحسب منافع خود به دلآلی نفت در منطقه می‌پردازند، خریداری می‌کند. کمپانی نفتی فرانسوی،‌ که 6% «کنسرسیوم نفتی ایران»، که صادرات و تجارت نفت ایران را بعهده دارد. را شامل می‌شود سالانه 12 میلیون تن نفت ایران را صادر می‌کند و سپس خود رأسا به توزیع و تقسیم آن در کشورهای مختلف جهان می‌پردازد. در هر حال، مؤسسات دولتی و خصوصی فرانسوی در اقتصاد ایران و بویژه در بخش‌های زیربنایی (انرژی، حمل و نقل، تلویزیون) نقش بسیار مهمی ایفاء کرده‌اند در بخش مربوط به انرژی هسته‌ای، A.E.O.I با وجود چهار مرکزی که تحت نظارت آلمان فدرال طراحی و راه‌اندازی شده بودند. در سال 1977 [//1356] به انعقاد قراردادهای با گروه فرنسوی فراماتوم، در جهت ساخت و راه‌اندازی دو مرکز با ظرفیت 900 مگاوات، مبادرت ورزید. مبلغ این قرارداد 11 میلیارد فرانک بود. بعلاوه 4 میلیارد فرانک برای تهیه و تدارک سوخت (اورانیوم غنی شده) لازم برای راه‌اندازی این مراکز با توجه به مخالفت‌هایی که با انرژی هسته‌ای در کشور ایران صورت می‌پذیرفت، درک چگونگی اجرای این عملیات قدرت دشوار است . 

در بخش حمل و نقل، فرانسه در بخش راه‌آهن بسیار فعال عمل کرده است: ساخت خطوط، نصب خطوط برق، تحویل واگن (فرانگیکو - A.N.F در آغاز سال 1978 [//1357]، قراردادی به مبلغ 175 میلیون فرانک برای ساخت 95 واگن منعقد ساخت)، همکاری همه‌جانبه میان شرکت ملی راه‌آهن فرانسه و راه‌آهن ایران، در بخش مترو، سفرتو، یکی از شعبات R.A.T.P، در سال 1976 [//1355] بعنوان شرکت مهندسی مشاور برای ساخت مترو تهران برگزیده شد. در این راستا چهار خط مترو به طول 70 کیلومتر طراحی شده بود که هزینه آن 14 میلیارد دلار تخمین زده می‌شد. بخش عظیمی از کار این مجموعه به بخش دولتی ایران محول می‌شد ولی برای تأمین مواد و لوازم مورد نیاز، شرکت‌های فرانسوی در اولویت بودند. 

(ادامه دارد )

فرانسه در اقتصاد ایران قبل از انقلاب (2)

 فرانسه در اقتصاد ایران قبل از انقلاب (2)

در تجارت و اقتصاد ایران سالهای قبل از انقلاب ،فرانسه در مقایسه با سایر کشورهای بزرگ صنعتی جهان، از جایگاه بالایی برخوردار نبود. در میان کشورهای صادرکننده به ایران، فرانسه در جایگاه ششم و پس از آلمان فدرال (که ایران در سال 1977، [//1356] 17/8% واردات خود را از این کشور انجام داد). ژاپن (17%). آمریکا (15/4%) و حتی انگلستان (7/1%) و ایتالیا (5/8%) قرار دارد. و اما در مورد سرمایه‌؛ذاری می‌توان گفت در دوره سالهای 76 - 1973 [//1355] - [//1352] در ایران، سهم کشور فرانسه در سرمایه‌گذاری خارجی تنها 5% بوده است (ژاپن: 47%؛ آمریکا: 20%؛ آلمان فدرال: 15%). «قراردادهای عظیمی» که سران کشور فرانسه در دیدارهای رسمی خود با سران ایران منعقد می‌ساختند، و بیشتر اهداف تبلیغاتی در آنها مدنظر قرار داده می‌شد. در واقع چندان هم عظیم نبودند و سهم سرمایه‌داری فرانسوی از سفره گسترده ایران، هر سال کمتر می‌شود. در واقع، به تبع آن، فرانسویان حجم خرید نفت از ایران را کاهش داده بودند تا حدی که فرانسه در مبادلات تجاری خود با ایران دچار کسری توازن مالی شد (1/1 میلیارد دلار واردات در مقابل 681 میلیون دلار صادرات).

( ادامه دارد ) 

فرانسه در اقتصاد ایران قبل از انقلاب (1)

فرانسه در اقتصاد ایران قبل از انقلاب (1)

ضمیمه 4: منافع فرانسه در ایران 

نام کتاب:ایران حلقه پوسیده‌ای از یک زنجیر

روزشمار: 1352/00/00

 صفحه:351

ضمیمه 4 منافع فرانسه در ایران فرانسه قراردادهای اقتصادی مهمی با ایران منعقد کرده است. طبق آمارهای کشور ایران، از 16 میلیارد دلار (80 میلیارد فرانک) تولیدات خارجی خریداری شده توسط ایران در سال 1977، [//1356] سهم فرانسه 5/6% یا 900 میلیون دلار (4/5 میلیارد فرانک) بوده است.[[1]] این اقلام بیشتر به «لوازم یدکی» یا بعبارتی ماشین‌آلات و دستگاه‌های صنعتی اختصاص داشته است. بعد از آن، بیشترین سهم را فولاد و اتومبیل داشته‌اند. ایران مهم‌ترین «بازار» تولیدات کشور فرانسه در خاورمیانه (1/4 حجم خرید از کشور فرانسه در منطقه) محسوب شده و 4 الی 5% از کل صادرات کشور فرانسه به کشورهای در حال توسعه، توسط ایران خریداری می‌شود. بعلاوه سرمایه‌گذاری فرانسویان در ایران (خرید شرکت‌های محلی، مشارکت در ساخت کارخانجات، دفاتر فروش و غیره) از سال 1973 [//1353] الی 1976 [//1355][[2]] به مرز 13 میلیون دلار (65 میلیون فرانک) رسیده است. بیش از صد شرکت و مؤسسه فرانسوی دفتر یا نمایندگی دائمی در ایران دارند که در میان آنها می‌توان به بانک‌های مهم و صاحب نام (کردیت لیونز، سوسیته ژنرال، ب. ن. پ، کردیت کومرسیال دو فرانس، سه. ای. سه. پاریبا. روت شیلد، بانک تجارت خارجی فرانسه) و کارخانجات بزرگ صنعتی کشور فرانسه: پژو - سیتروئن و رنو (اتومبیل)، پشینی و رون - پولن (شیمی)، سه. ژ. ای - آستوم (مراکز الکترونیکی)، تامسون، سه. اس. اف (تلویزیون، الکترونیک)، والوره (فولاد)، کروسو - لوآر (مراکز هسته‌ای، فولادهای ویژه)، لاروس (انتشارات)، میشلین (تایر اتومبیل)، پریر (آبهای معدنی)… همچنین دهها شرکت مهندسی و دفتر مطالعاتی اشاره کرد .

( ادامه دارد ) 

سفیران ایران در فرانسه از سال 1352 تا سال 1358:

سفیران ایران در فرانسه از سال 1352 تا سال 1358:

نام کتاب:سیاست خارجى ایران در دوران پهلوى1357 ـ 1300

روزشمار: 1357/00/00

 صفحه:546

-1 دکتر امیر شیلاتى فرد، سفیر از (آبان 1352 [1352/08/] تا اسفند 1356 [1356/12/] -2 دکتر بهرام بهرامى ، سفیر از (اسفند 1356 [1356/12/] تا دى 1357 [1357/10/] -3 دکتر محمد امین کاردان ، کاردار موقت از (دى 1357 [1357/10/] تا اردیبهشت [1358/02/]