انتقاد از واگذاری میادین با ریسک پایین به توتال فرانسه

سه شنبه، 25 خرداد 1395 - 00:18

انتقاد از واگذاری میادین با ریسک پایین به توتال فرانسه

نفت نیوز: بسیج دانشکده فنی دانشگاه تهران در نامه‌ای خطاب به معاون اول رئیس‌جمهور با برشمردن خصوصیات میدان آزادگان و سوابق منفی شرکت توتال فرانسه از جهانگیری خواست فرصت توسعه این میدان کم‌ریسک و پربازده را برای شرکت‌های توانمند داخلی فراهم کند.

به گزارش فارس، بسیج دانشکده فنی دانشگاه تهران در نامه‌ای خطاب به اسحق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور به سپردن توسعه بخشی از میدان آزادگان به شرکت نفتی توتال واکنش نشان داده است. در این نامه خطاب به جهانگیری آمده است:

همان‌طور که مستحضرید جذب سرمایه‌گذار خارجی به ویژه در صنعت نفت از اولویت‌های اصلی دولت یازدهم در دوره پسابرجام ذکر شده و وزارت نفت برای تحقق این امر در حال مذاکره با طرف‌های خارجی است. اما مذاکرات عجولانه این وزارت‌خانه با شرکت‌های بزرگ نفتی برای واگذاری پروژه­‌های بالادستی صنعت نفت، آن هم پیش از اصلاح مدل قراردادهای جدید نفتی ایران و برگزاری مناقصه، سوالاتی را در ذهن متخصصان کشور ایجاد می‌کند. از جمله این اقدامات، انعقاد قرارداد محرمانگی با شرکت توتال فرانسه در اسفند ماه سال 1394، در مورد میدان نفتی آزادگان است. قراردادی که طبق گفته مسئولین وزارت نفت تنها برای تحویل اطلاعات فنی به شرکت مذکور و اخذ پیشنهادهای طرف خارجی برای توسعه این میدان منعقد شده است. در زمینه واگذاری توسعه میدان آزادگان به شرکت فرانسوی توتال، نکاتی چند به استحضار می‌رسد:

1- میدان نفتی آزادگان با ظرفیت 35 میلیارد بشکه نفت درجا، یکی از بزرگترین میدان‌های نفتی جهان و از میادین مشترک کم‌­ریسک محسوب می‌شود. بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد امکان بهره‌برداری و توسعه این میدان نفتی، نیاز چندانی به فناوری­‌های پیشرفته که خارج از توان شرکت­‌های داخلی باشد، ندارد. همچنین قرار گرفتن این میدان در منطقه خشکی، توسعه آن را بیش از پیش تسهیل می‌کند.

2- با مرور روند توسعه این میدان از یک دهه پیش تاکنون، ناکارآمدی شرکت‌های خارجی مجری، در توسعه این میدان مشخص می‌شود. طبق برنامه پیش‌­بینی شده، تولید نفت در فاز اول توسعه این میدان، باید به 320 هزار بشکه در روز می­‌رسید. پروژه توسعه این میدان در ابتدا به شرکت‌های ژاپنی واگذار شد که آن­ها بنا به دلایل نا‌معلومی پروژه را رها کردند. در این برهه شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب از شرکت‌های تابعه‌ی شرکت ملی نفت، خواستار توسعه‌ی این میدان شد که با موافقت شرکت ملی نفت همراه شد. این شرکت توانست تولید این میدان را ظرف مدت 15 ماه به 53 هزار بشکه در روز برساند که در نوع خود یک رکورد محسوب می‌شود. در ادامه شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب طرح پیشنهادی برای افزایش تولید این میدان به 170 هزار بشکه را ارائه کرد که متاسفانه با این پیشنهاد موافقت نشد و پس از مدتی در سال 1389، ادامه‌ی توسعه‌ی این میدان به چینی‌ها سپرده شد. طرف چینی نیز با وقت­‌کشی­‌های متعدد کار را به جایی رساند که در سال 1393 وزارت نفت، پیمانکار این پروژه را خلع ید کرد. تا به امروز تولید از این میدان در همان سطح 53 هزار بشکه باقی مانده است.  

 با توجه به این تجربه و اعلام آمادگی شرکت­‌های دولتی و خصوصی کشور برای توسعه این میدان که توانایی خود را نیز به اثبات رسانده‌اند، سوال اساسی این‌جاست که آیا توسعه این میدان کم‌ریسک از عهده شرکت‌های داخلی، خارج است که وزارت نفت دوباره به دنبال حضور شرکت­های عهدشکن خارجی است؟ چه منطقی بر وزارت نفت حاکم است که می­خواهد اشتباه گذشته را مجددا به بهای داخلی تکرار کند؟! توان داخلی که در شرایط کمبود پروژه و اعتبار مجبور است نیروهای متخصص خود را تعدیل کند!

3- در سابقه عملکرد شرکت فرانسوی توتال در ایران اشتباه‌ها و خطاهای راهبردی دیده می‌­شود که در صورت اثبات، می‌تواند خیانت به منافع ملی محسوب شود و لازم است سازمان‌های مسئول، مجدانه پیگیر آن باشند. از جمله این اشتباهات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

الف- اشتباه (در حالت خوش‌بینانه) در تعیین مکان و اولویت‌بندی فازهای عسلویه که منجر به برداشت گاز ایران از لایه­‌های مستقل میدان گازی مشترک پارس جنوبی و عقب ماندن از قطر در برداشت از لایه‌‌های مشترک به مدت چند سال شده است و هنوز مسئولین وزارت نفت موضع‌­گیری رسمی در این مورد انجام نداده‌­اند.

ب- فریب­کاری در توسعه میدان سیری A و E که باعث افت تولید زودهنگام در این میدان‌ها شده است.

ج- سابقه پرداخت رشوه برای دریافت پروژه در میدان گازی پارس جنوبی که منجر به محکومیت در دادگاه­های خارجی شده است.

با وجود چنین سابقه‌ای، چرا وزارت نفت با ذوق‌­زدگی عجیبی اصرار دارد توسعه­ کل این میدان عظیم را (آزادگان جنوبی) به این شرکت بدعهد واگذار کند؟

4- میادین نفت و گاز پرریسک از جمله لایه نفتی پارس جنوبی و‌ میدان سردار جنگل در دریای خزر، برای توسعه نیاز به فناوری‌­های پیشرفته‌­ای دارند که شرکت­‌های خارجی صاحب این فناوری‌ها هستند. حال چرا وزارت نفت از جلب سرمایه­‌گذاری شرکت توتال در این گونه میادین پرریسک بهره نمی‌گیرد و به جای آن، میادین کم‌­ریسک کشور را در اختیار شرکت­‌های خارجی قرار می‌دهد؟

5- ممکن است دلیل وزارت نفت برای سپردن توسعه این میدان به شرکت توتال فرانسه کمبود اعتبار عنوان شود. این در حالی است که وزارت نفت می­تواند با تکیه بر توان فنی شرک‌ت­های داخلی، زمینه را برای تامین منابع مورد نیاز با استفاده از ابزارهای بورسی از جمله صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه و اوراق صکوک فراهم کند، ابزارهایی که قبلا بسیج دانشجویی دانشکده فنی در نامه خود خطاب به رئیس سازمان بازرسی در تاریخ 29/2/1395 به تفصیل به آن­ها پرداخته است. فروش 5 هزار میلیارد تومانی اوراق مشارکت نفتی در روزهای پایانی سال 1394 که به گفته مسئولین سازمان بورس و اوراق بهادار، درکمتر از یک ساعت انجام شد، نشان‌دهنده کارایی بالای این نوع ابزارهای تأمین مالی و تمایل مردم به مشارکت در این زمینه است.

6- مقام معظم رهبری در تاریخ 14 خرداد 1395 در مراسم بزرگداشت رحلت امام خمینی(ره) فرمودند: «اینکه ما خیال کنیم رونق اقتصاد کشور صرفاً با سرمایه‌گذاری خارجی تأمین می‌شود، خطا است. سرمایه‌گذاری خارجی البتّه چیز خوبی است امّا این یکی از خانه‌های جدول اقتصاد مقاومتی را پر می‌کند. مهم‌تر از سرمایه‌گذاری خارجی، فعّال کردن ظرفیّت‌های درونی و داخلی است. ما ظرفیّت‌های فعّال‌نشده‌ی فراوانی داریم که اینها را بایستی فعّال کنیم؛ این مهم‌تر است.» بر این اساس سنجش عملکرد وزارت نفت را در زمینه اقتصاد مقاومتی می­توان در میزان تلاش این وزارت­خانه برای تجهیز منابع مورد نیاز شرکت­های داخلی از داخل کشور با استفاده از ابزارهای بازار سرمایه ارزیابی کرد.

در پایان از حضرتعالی که ریاست ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی را برعهده دارید، خواستاریم که مانع از دست رفتن فرصت استثنائی برای رشد توانمندی داخلی در توسعه میدان کم‌­ریسک آزادگان شوید و با واگذاری این میدان به شرکت‌های داخلی، گامی بلند برای بهره‌­گیری از کار و سرمایه ایرانی بردارید.

انتهای پیام