نیویورک تایمز: پاریس جای خالی واشنگتن را در دیپلماسی خاورمیانه پرمی کند

تهران - ایرنا - نیویورک تایمز روز شنبه نوشت: با کنار کشیدن 'ترامپ' از دیپلماسی خاورمیانه؛ فرانسه در دوره مکرون، جای خالی آمریکا را در این منطقه پرتنش و پرمسئله، پرمی کند.

در این گزارش تفسیری به قلم ' آلیسا جی. رابین' آمده است: تا یک سال قبل هیچکس تصور هم نمی کرد روزی برسد و شاهد آن باشد که 'امانوئل مکرون' رئیس جمهوری فرانسه، چهره عمومی دیپلماسی غرب در خاورمیانه باشد. اما امروز این اتفاق یک تصور نیست، بلکه واقعیت است.
رابین افزود که تصمیم گیری هفته گذشته ' دونالد ترامپ' رئیس جمهوری آمریکا برای به رسمیت شناختن 'بیت المقدس' به پایتختی رژیم صهیونیستی و توئیت های او علیه مسلمانان و به موازات آن کاهش بودجه وزارت امور خارجه آمریکا؛ همه و همه دلالت می کند که دیپلماسی این کشور در حال عقب نشینی است. کنار کشیدن آمریکا، یعنی باز شدن فضای لازم برای حضور همه سرانی که می خواهند جایگاهی جهانی برای خود احراز کنند و مکرون یکی از این شخصیت هاست.
مکرون عمیقا نشان داده است که علاقمند است مشخصا در خاورمیانه نقش آفرینی کند، به خصوص در این مقطع که انگلیس و آلمان عمیقا درگیر سیاست های داخلی خودشان هستند. وی دو روز قبل از آنکه ترامپ تصمیمش در مورد بیت المقدس را اعلام کند؛ در تماسی تلفنی با او اعلام کرده بود که فرانسه از این تصمیم او ناراحت است.
مکرون در ماه نوامبر هم شخصا با هدف حفظ ثبات لبنان در ماجرای استعفای 'سعد حریری' نخست وزیر لبنان که تصور همگان بر این است که کار عربستان بوده است؛ مداخله کرد و در قاره آفریقا هم با طرحی برای جلوگیری از ورود سیل مهاجران منطقه صحرای جنوبی (آفریقا) به لیبی، در این قضیه ورود کرد.
این بار مکرون در فکر نقش آفرینی پاریس در تعیین سرنوشت سیاسی سوریه بعد از جنگ این کشور است. این در حالیست که واشنگتن در موضوع تصمیم سازی سیاسی برای آینده سوریه؛ عملا بی میل است و میدان را به روسیه واگذار کرده است تا بزرگ ترین نقش را در این صحنه ایفا نماید.
شمار کثیری از ناظران سیاسی معتقدند که اگر ماجرای استعفای حریری، پنج سال قبل رخ داده بود؛ مسلما این واشنگتن بود که به قضیه ورود می کرد و او را از طریق دیپلماسی از چنگ سعودی ها، خلاص و قضیه را به نوعی جمع و جور می کرد. 
اما به اعتقاد تحلیلگران، دولت ترامپ غیرقابل پیش بینی و غیرقابل خواندن است، او صبح یک مطلبی را توئیت می کند و غروب عملش برعکس گفته هایش است.
'رایان کروکر' دیپلمات بازنشسته آمریکایی که سالها تجربه کار کردن در امور خاورمیانه را در دولت های جمهوریخواه و دمکرات داشته است، می گوید: 'در گذشته این آمریکا بود که همواره در لبنان نقش آفرینی می کرد. اما این بار سعودی ها در مورد رفتاری که با حریری کردند، حتی کلمه ای هم آمریکا را در جریان آن قرار ندادند و این کار سعودی ها حامل پیام هایی قوی بود. از آنجایی که این اقدام به سعودی ها بیشتر مربوط می شد تا به لبنان؛ حقش این بود که ما بیش از بقیه کشورها در آن ورود کنیم.'
یکی از علل عقب نشینی واشنگتن این است که امروز پست سفیر حتی در سفارتخانه های آمریکا در کشورهای دوست آن نظیر عربستان هم خالی است و همین خلاء در مورد 6 کشور دیگر هم صادق است.
البته 'رکس تیلرسون' (وزیر امور خارجه آمریکا) گفته است که نبودن سفیر در این سفارتخانه ها؛ اثر سوئی بر تعهدات وزارت امور خارجه آمریکا باقی نگذاشته است.
نیویورک تایمز می نویسد که به هر تقدیر؛ اولویت نخست ترامپ در خاورمیانه؛ فلسطین اشغالی است که تنها سرزمین این منطقه است که بیشتر جمعیت آن مسلمان نیستند. البته ترامپ حمایت خود از کشورهای عربی هم اعلام کرده است، اما واشنگتن چطور می تواند نفوذ خود را بر کشوری اداره کند در حالیکه سفارتخانه اش عاری از وجود سفیر است به خصوص در این خطه از جهان که ارزش یک پروتکل را دارد.
منطقه خاورمیانه آنقدر مسئله ها، تنش ها و درگیری های ریز و درشت دارد که ترامپ تصمیم گرفته است همه تمرکز خود را در این منطقه منحصرا بر محور از بین بردن 'داعش' و منزوی ساختن 'ایران' متمرکز سازد، اما دولت فرانسه برعکس او؛ بی هیچ خجالتی، از اینکه خود را علنا درگیر مسائل خاورمیانه کند؛ باکی ندارد.
'امیل هوکییم' کارشناس مسائل خاورمیانه در 'موسسه مطالعات بین الملل و استراتژیک' لندن در این زمینه توضیح می دهد: 'فرانسه سرمایه لازم برای خرج کردن در خاورمیانه را دارد.'
درگیر بودن پاریس در مناطق شمال آفریقا و خاورمیانه رخداد تازه ای نیست و به مدت 130 سال الجزایر را مستعمره خود قرار داده و بر آن حاکم بود، تا اینکه در اوائل دهه 1960 در جنگی خونین، مجبور به ترک این کشور شد. بعد از جنگ جهانی اول نیز فرانسه و انگلیس امپراتوری 'عثمانی' را تجزیه کردند و فرانسه حکم حاکمیت بر سوریه و لبنان را بدست آورد و روابطش با لبنان پایدار مانده و هنوز که هنوز است، پابرجاست.
نیویورک تایمز می افزاید که پاریس در همین سال های اخیر دست به رشته حرکت هایی زد که حسابی نظر مساعد اعراب را به خود جلب کرد مانند مخافت با تهاجم نظامی آمریکا به عراق مخالفت کرد و تمایل به مبارزه با 'بشار اسد' رئیس جمهوری سوریه.
عربستان سعودی دومین، قطر سومین و مصر چهارمین خریدار تجهیزات دفاعی فرانسه هستند و همین هفته گذشته بود که مکرون در سفر به دوحه، فروش چندین فروند جت جنگنده به ارزش یک میلیارد و 300 میلیون دلار را به قطر اعلام کرد.
وی چهارشنبه گذشته عازم الجزایر شد که (عبدالعزیز بوتفلیقه) رییس جمهوری آن سخت بیمار است و هیچ بعید نیست که در این کشور انتقال قدرت صورت بگیرد. مکرون هم پیشدستی کرد و راهی این سفر شد تا پیشاپیش پیوندهایش را با الجزیره تحکیم کند.
مکرون خود شخصا شناخت کافی از خاورمیانه ندارد، اما تیمی را مشغول به کار کرده است که از نزدیک و صمیمانه با منطقه آشنایند. 'ژان - ایو لو دریان' وزیر امور خارجه مکرون که پیش از این وزیر دفاع فرانسه بود؛ کوله باری از تجربیات گرانبار از همکاری با ارتش های کشورهای عرب در پیشینه خود دارد. سایر مقامات ارشد وزارت امور خارجه فرانسه را افرادی همچون سفیر سابق این کشور در لبنان که در کشورهای عربستان و ایران کار کرده است و همچنین طیفی از دیپلمات های حرفه ای تشکیل می دهند که سال ها تجربه کار کردن در خاورمیانه را دارند.
نیویورک تایمز نوشت: رویکردهای مکرون کاملا متمایز با رویکردهای دو مقام سلف او یعنی ' فرانسوا اولاند' و 'نیکولا سارکوزی' است. به گفته ' اوبر ودرین' وزیر امور خارجه دولت 'ژاک شیراک'؛ 'مکرون علاقه زیادی به تماس داشتن با سعودی ها؛ قطری ها و اماراتی ها دارد و حتی گفته است که روزی به ایران سفر خواهد کرد.'
ودرین می افزاید: 'مکرون اصولا رهبری است که مطلقا دوست ندارد خود را محصور به این اردوگاه و یا آن اردوگاه کند، زیرا شاهد بود که پیوند بیش از حد نزدیک سارکوزی با قطر و اولاند با عربستان، چه عاقبتی در پی داشت.'
مسلم است که پاریس ابدا نمی تواند واشنگتن را از این جایگاه جهانی خود بردارد و جای آن بنشیند، زیرا فرانسه در مقایسه با آمریکا کشوری است کوچک تر و هرگز نمی تواند همچون واشنگتن توافق هایی را که با کشورها امضا می کند؛ تضمین نماید. 
'امیل هوکییم' هم در این مورد معتقد است: 'فرانسه به رغم شبهات فراوانی که در مورد رویکردهای ترامپ دارد؛ اما در خصوص خاورمیانه؛ هرگز نمی تواند آزادانه راهی را برود که با مسیر واشنگتن در منطقه مغایرت داشته باشد. پاریس غالبا در حالی در خاورمیانه نقش آفرینی می کند که در خفا از پشت گرمی واشنگتن برخوردار بوده است. فرانسوی ها چهره نمایان دیپلماسی هستند.'
اما سایر تحلیلگران معتقدند که وجه تمایز رویکرد مکرون با ترامپ در خاورمیانه این است که فرانسه شخصا در صحنه حضور دارد و حضورش استراتژیک است در حالیکه ترامپ؛ نه.
'ژوست هیلترمن' مدیر خاورمیانه شمال آفریقا در 'گروه بحران بین الملل' در بروکسل می گوید: 'تا قبل از ترامپ؛ ما قرن آمریکا را داشتیم که در آن دوره واشنگتن باید از متحدان انگلیسی و فرانسوی اش استفاده می کرد تا کارهایی را که منطبق با استراتژی آمریکاست، بکند، زیرا اینها مشاوران قابل اعتمادی هستند. اما امروز این اوضاع فرق کرده و دولت ترامپ علاقه چندانی به دیپلماسی ندارد، میل او بیشتر به کناره گیری است.'
هیلترمن یاداور می شود: 'از نظر مکرون؛ پر کردن این خلاء قدرت؛ برای فرانسه نه فقط یک فرصت است، بلکه برای حفظ قطب قدرت بودن فرانسه در غرب، هم اصلی حیاتی است. این مشابه همان 'قرن چین' است که در آستانه ورود (آغاز شدن) است.'
هیلترمن می گوید: 'مکرون می بیند که غایب ماندن از جایگاه جهانی چه خطراتی به دنبال دارد و درمی یابد که این هم راهی است برای اعتلای وجهه و شخصیت فرانسه و شاید هم آلمان و اروپا و به موازات آن حفظ این دژ محکم در غیاب استراتژی و دیپلماسی آمریکا.'
ورود پاریس به ماجرای استعفای حریری و جمع و جور کردن این بحران و بازگرداندن ثبات به لبنان؛ مصداق آشکار این مدعاست. مکرون یک ماه قبل عازم کشورهای (عربی) حاشیه خلیج فارس شد تا شعبه ای از موزه 'لوور' پاریس را در ابوظبی افتتاح کند و در همین سفر متوجه بحرانی شدن اوضاع لبنان شد. مکرون از ترس اینکه مبادا لبنان بیش از این به دامن 'حزب الله' نیروی سیاسی ونظامی لبنان بیفتد؛ راهی ریاض شد و با 'محمد بن سلمان' ولیعهد این کشور و نیز چندین تن از شخصیت های محافظه کار سعودی دیدار کرد و با آنها طرح سفر حریری به فرانسه را طراحی کرد.
نیویورک تایمز افزود که این قمار برد و بحران لبنان ولو موقتی فروکش کرد؛ اما تنش میان سعودی - ایران که اصل و ریشه تقریبا تمامی منازعات خاورمیانه است، همچنان به قوت خود باقی مانده است.
حال یک سوال اساسی در مورد مکرون قابل طرح است. به گفته کروکر؛ 'آیا مکرون واقعا فعالانه سعودی ها را هم در این طرح درگیر کرده بود یا نه و آیا مکرون بود که سعودی ها را واداشت که کوتاه بیایند یا نه؟ اگر چنین است؛ مکرون حقیقتا شاهکار کرده است.'
اروپام**1591**1486**انتشار دهنده: محسن شریفی**

انتهای پیام /*